اشتقاق توابع تولید محصول برای برآورد آب مجازی و قیمت آب آبیاری گندم

نویسندگان

فریماه امیدی

مهدی همایی

چکیده

گندم یکی از راهبردی ترین محصولات کشاورزی در سراسر جهان است که تولید آن نقش مهمّی در تغذیه انسان دارد. کمبود منابع آب و وقوع خشک­سالی های پیاپی در ایران، تأمین آب برای کشت محصولات راهبردی همچون گندم را با چالش روبرو کرده است. از سوی دیگر، واردات زیاد گندم، ضرورت توجه به آب مجازی گندم و هزینه های ناشی از آن را دو چندان ساخته است. هدف از این پژوهش، تعیین مقدار آب مجازی سبز و آبی محصول گندم، تعیین قیمت آب مصرفی برای تولید گندم و بررسی جریان آب مجازی این محصول در کل کشور در یک دوره ده ساله بود. بدین منظور، داده های مربوط به سطح زیر کشت، مقدار تولید گندم و بارندگی برای سال های زراعی 80-1379 تا 89-1388 تهیه شد. مقدار تبخیر و تعرّق پتانسیل گندم برای هر استان و کل کشور با استفاده از بسته نرم افزاری netwat به دست آمد. پس از محاسبه نیاز آبی خالص گندم با استفاده از تابع تولید فائو، بارش موثر نیز محاسبه و مقدار آب مجازی آبی و سبز و قیمت آب آبیاری تعیین شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی از دیم به فاریاب و نیز مدیریت نادرست بهره برداری از منابع آب و خاک، بدون توجه به اقلیم منطقه، افزایش سطح زیر کشت فاریاب، آب مجازی آبی و هزینه های ناشی از آن، کاهش سطح زیر کشت گندم دیم، آب مجازی سبز و محصول دیم در استان فارس را به همراه داشت. با وجود افزایش سطح زیر کشت گندم فاریاب در کل کشور در دو سال پایانی اجرای آزمایش (89-1387)، محصول فاریاب کاهش یافت که سبب افزایش آب مجازی آبی و هزینه ها شد. چنین وضعیتی توجیه علمی، اقتصادی و زیست- محیطی ندارد و هزینه هایی که با این تغییر کاربری به دولت و کشاورزان تحمیل می­شود، قابل بازگشت نیست.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی بهره‌وری آب آبیاری برای محصول گندم در برخی از شبکه‌های آبیاری و زهکشی استان خوزستان

یکی از شاخص‌های مورد استفاده در مباحث عملکرد گیاه و آب، بهره‌وری از آب است که به صورت نسبت عملکرد محصول به مقدار آب مصرفی تعریف می‌شود. آب مصرفی شامل بارش، آبیاری یا آبیاری به‌علاوه بارش می‌باشد. بهره‌وری از آب مصرفی، بیانگر میزان تولید به ازای واحد نهاده است. با توجه به دوره آماری شش ساله و بر اساس اطلاعات موجود، بهره‌وری آب برای محصول گندم در هر سال زراعی محاسبه و در نهایت میانگین بهره‌وری آن...

متن کامل

اشتقاق توابع انتقالی مناسب برای برآورد برخی ویژگی‎های دیریافت خاک

سابقه و هدف: اندازه‎گیری مستقیم برخی خواص خاک ممکن است مشکل، هزینه‎بر و وقت‎گیر باشد. بنابراین این خواص می‎توانند به اسانی از داده‎های زودیافت تخمین زده شوند. ظرفیت تبادل کاتیونی یک شاخص مهم حاصل‎خیزی و ظرفیت ذخیره آلاینده‎ها در خاک می‎باشد. ویژگی‎های هیدرودینامیکی خاک تعیین کننده جریان آب در خاک-گیاه- اتمسفر بوده که کنترل کننده فرآیندهایی مانند تغذیه آبی و جریان عناصر مغذی بین خاک و پوشش گیاهی...

متن کامل

برآورد ارزش اقتصادی آب در تولید محصول گندم در شهرستان گرگان

قیمت­گذاری آب یکی از مهم­ترین ابزارهای اقتصادی برای مدیریت تقاضای روز افزون آب در بخش کشاورزی است. در این راستا، هدف این مطالعه، تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی از دید تقاضاکنندگان با استفاده از رهیافت تابع تولید در مزارع گندم شهرستان گرگان در سال زراعی 93-1392 می­باشد. در این مطالعه، برای تعیین ارزش اقتصادی آب، توابع انعطاف­پذیر و انعطاف­ناپذیر مورد­ استفاده قرار گرفت. پس از برآورد این توابع، به...

متن کامل

مقایسه توابع تولید گندم زمستانه از آب در منطقه مشهد

In order to determine the water production functions for winter wheat (Variety, C73,5), an experiment was conducted in through of a complete randomized block design with 9 treatments and 3 replications in Mashhad region. While the first treatment (as a control treatment) was selected on the basis of irrigation in all growth stages of growing season, six treatments were selected on the basis of...

متن کامل

مقایسه توابع تولید گندم زمستانه از آب در منطقه مشهد

In order to determine the water production functions for winter wheat (Variety, C73,5), an experiment was conducted in through of a complete randomized block design with 9 treatments and 3 replications in Mashhad region. While the first treatment (as a control treatment) was selected on the basis of irrigation in all growth stages of growing season, six treatments were selected on the basis of...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تحقیقات غلات

ناشر: دانشگاه گیلان

ISSN 2252-0163

دوره 5

شماره 2 2015

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023